Kaartwerk

Oorsig: Kaartwerk, Planne en Ander Voorstellings van die Fisiese Wêreld

Hierdie onderwerp help leerders om ruimtelike voorstellings soos kaarte, bouplanne en modelle te verstaan en te gebruik om alledaagse probleme op te los. Die kompleksiteit van die vaardighede neem toe van Graad 10 tot Graad 12 en sluit toenemend ander afdelings van die kurrikulum in.

1. Skaal

Om skale te verstaan is noodsaaklik vir die gebruik van kaarte en planne.

• Numeriese / Verhoudingskaal: ’n Verhouding soos 1:50 000: 1 eenheid op die kaart verteenwoordig 50 000 eenhede in die werklikheid.

• Staafskaal: ’n Grafiese voorstelling wat wys hoe afstande op die kaart vergelyk met werklike afstande – handig wanneer ’n kaart vergroot of verklein word.

2. Kaarte

Leerders bestudeer verskillende soorte kaarte en hoe dit gebruik word.

• Tipes kaarte:

  • Straatkaarte: Wys strate, geboue en geriewe in dorpe/stede.

  • Padkaarte: Wys roetes tussen dorpe/stede.

  • Topografiese kaarte: Gebruik hoogtelyne om terreinhoogtes aan te dui.

  • Uitlegkaarte: Toon die uitleg van plekke soos winkelsentrums of skole.

• Vaardighede:

  • Gebruik van sleutels, simbole en aanwysings.

  • Afstande meet en omskakel met behulp van die skaal.

  • Beskryf ligging en rigting.

3. Planne

Planne wys die uitleg van geboue en strukture.

• Vloerplanne: Bo-aansigte wat vertrekke en afmetings toon.

• Aansigplanne (elevations): Kant-aansigte van geboue met hoogte-inligting.

• Ontwerpsketse: Gebruik in konstruksie of vervaardiging, met afmetings en besonderhede.

• Vaardighede:

  • Interpreteer afmetings en uitleg.

  • Bereken oppervlaktes en omtrekke.

  • Verstaan hoe ruimtes met mekaar verbind.

4. Modelle

Modelle is driedimensionele voorstellings wat help met visualisering en beplanning.

• Fisiese modelle: Verkleinde weergawes van strukture of ruimtes.

• Verpakking en ruimtebenutting: Hoe om items doeltreffend in houers te plaas, gebaseer op afmetings en kapasiteit.

• Vaardighede:

  • Bereken volume en oppervlak.

  • Pas ruimtelike redenasie toe op werklike situasies.

5. Kompasrigtings en Rigtings in Grade (bearings)

Hierdie afdeling fokus op oriëntasie en navigasie.

• Kompasrigtings: Noord, Suid, Oos, Wes en tussenrigtings soos NO en SW.

• Bearings: Gebruik van grade vanaf die noordlyn om rigting presies aan te dui (0°–360°).

• Vaardighede:

  • Navigasie met rigtings.

  • Beskryf ligging en beweging akkuraat.

6. Toepassing en Integrasie

In Graad 12 word die vaardighede toegepas op meer komplekse en realistiese probleme.

• Geïntegreerde probleemoplossing: Gebruik van kaarte, planne en ander wiskundige geletterdheidsvaardighede (bv. reisbegroting, tyd, brandstofverbruik).

• Besluitneming: Evaluasie van opsies gebaseer op ruimtelike en numeriese inligting.

• Vaardighede:

  • Kritiese denke en analise.

  • Toepassing van konsepte op alledaagse probleme.